Referencias literarias

As de Noia ben se axuntan
cas graciosas rianxeiras,
polos redondos peíños,
polas cabeleiras crechas,
polos morenos lunares
e polas agudas lenguas,
que abofé que en todo pican
como se fosen pementa.
Veñen dempósi, recatadas,
anque un pouquiño soberbiras
por aquelo que elas saben
de antigüedade e nobresa
(pois por acó todos somos
tal como Dios nos fixera),
as meniñas ben compostas
dunha vila quisquilleira
que por onde vna parece
que van dicindo: -“¡Canela!
¿Prantamos ou non prantamos
a cantas hai nesta terra?
Mais si prantan ou non prantan,
non son eu quen o dixera,
que fora pouca cordura,
que fora farta llanesa.
Baste desir que, xuntiñas
todas na porta da igrexa,
máis bonitas parecían
que un ramiño de asusenas,
máis frescas que unha leituga
máis sobrosiñas que fresas.

Xa que fosen de Rianxo,
que fosen de Redondela,
de Camariñas ou Laxe,
de Laxou ou de Pontareas,
todas tan bonitas eran,
que o de máis duras entrañas
dera as entrañas por elas…
Por eso se derretían,
cal se foran manteiga,
diante delas os rapaces,
os rapaciños da festa,
os mariñeiros do mare
que donde a Virxen viñeran
porque a Virxen os salvara
de naufragar na tormenta.
Mais si salvaron no mare
non se salvarán na terra,
mariñeiros, mariñeiros,
que aquí tamén hai tormentas
que afogan corasonsiños
sin que lle vallan ofertas,
que oie ós namorados
que de afogarse se alegran.

II
Ramo de froles parece
Muxía das altas penas
con tanta rosa espallada
naquela branca ribeira,
con tanto caraveliño
que relose antre as areas,
con tanta xente corre,
que corre e se sarandea
ó son das gaitas que tocan
e das bombas que reventan,
uns que venden limoada,
outros auga que refresca,
aquéles dulce resolio
con rosquillas de almendra;
os de máis alá sandías
con sabrosas sirigüelas,
mentras tanto que algún cego,
ó son da alegre pandeira,
toca un carto de guitarra
para que bailen as nenas.

¡Bendita Virxe da Barca!
¡Bendia por sempre sea
miña Virxe milagrosa
en que tantos se recrean!
Todos van por visitala,
todos alí van por vela
na súa barca dourada,
na súa barca pequena,
donde están dous anxeliños,
dous anxeliños que reman.
Alí chegóu milagrosa
nunha embarcación de pedra.
Alí, por que Dios o quixo,
sempre adoradores teña.
A pedra, bala que bala,
sírvele de centinela,
e mentras dormen os homes
ela adorasón lle presta
con aquel son campanudo
que escoitar lonxe se deixa
e a quen o mar con bramidos
humildosos lle contesta.
Cando das campanas repican
e a música retumbea,
cal nun ceo, polas naves
da recollidiña igrexa;
cando os foguetes estalan
nos aires, e voces frescas
polo espaso cas gaitiñas
e os tambores se mescran,
entonces a pedra bala
tan alegre e tan contenta
que anque un cento de presoas
brinca e salta enriba dela,
como si fose mociña
máis que  una pruma lixeira,
alegre como unhas pascuas
salta e rebrinca con elas.
Choven entonces presentes,
choven entoses ofertas
que lle traen os romeiros
en feitiñas carabelas
diante da Virxe bendita
ós pes da sagrada Reina,
e por eso alí cantan
cando se despiden dela:

Nosa Señora da Barca
ten o tellado de pedra;
ben o pudera ter de ouro
niña Virxe se quixera.